کمیته رصد و تحلیل شانا- تجربه چهل و چهار ساله انقلاب اسلامی مملو از دستاوردهای مختلفی است که هر یک نیازمند شرح و تفضیلی ارزشمند برای آگاه‌سازی افکارعمومی است. در این بین برخی اصول و باورها حقیقت خود را در عمل آشکار کرده است که قبل از این تجربه ارزشمند در مورد آن اختلاف نظر وجود داشت. برخی از مهمترین این حقایق آشکار شده عبارتند از:
۱. راهبرد «ما می‌توانیم»، تنها راهبرد عبور از مشکلات کشور است
۲. روحیه انقلابی، رمز پیشرفت کشور است
۳. باید به جوانان اعتماد کرد
۴. تبعیت از فصل الخطاب رمز عبور از بحران‌هاست
۵. تحقق آرمان‌ها با نقش آفرینی همه ملت اتفاق می افتد
۶. تحقق آرمان‌ها، نیازمند صبر و ایستادگی است
۷. به دشمن نباید اعتماد کرد
۸. هزینه سازش بیشتر از هزینه مقاومت است
۹. مدیریت جهادی، رمز موفقیت انقلاب اسلامی است
انقلاب اسلامی ایران در طول چهل و چهار سال گذشته پویایی و بالندگی خود را حفظ کرده و توانسته است بر مشکلات متعددی فارغ آید و در مسیر تحقق ارزش‌ها و آرمان‌ها و آرزوهای بزرگ گام بردارد. انقلاب حرکتی و صیرورتی است که دائماً در حال تحول و شدن است که اگر این حرکت خود را از دست بدهد، هویت خود را از دست داده و در سراشیبی سقوط قرار می‌گیرد.
در این بین، سختی‌ها، مصائب، حوادث و رخدادهای پیش آمده در طول این سالها، تجربیات مفیدی را پیش روی انقلاب اسلامی و ملت ایران قرار داده است که می‌تواند چراغ راه آینده کشور باشد.
راهبرد «ما می‌توانیم»
برای حل مشکلات و معضلات کشور راه‌های مختلف ارائه گردیده و نسخه‌های متنوعی پیچیده شده است. از یک منظر نظریات مطرح در این باب را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود. دسته اول دیدگاهی است که وابستگی به بیگانه و بهره‌برداری از توان قدرتهای بزرگ را راهکاری برای حل مشکلات کشور می‌دانند و اعتماد به الگوی توسعه غربی را پیشنهاد می‌دهند؛ اما در نقطه مقابل آن، دیدگاهی دیگر بر اتکا به خود و توان و استعدادهای داخلی تکیه دارد و با محور قرار دادن دکترین ما می‌توانیم» نسخه‌های بومی را برای درمان دردها چاره ساز می‌بیند. آنچه در این چهل و چهار سال گذشته انقلاب اسلامی اتفاق افتاده، اذعان به این حقیقت است که راهبرد ما می‌توانیم تضمین کننده استقلال کشور و راهگشای عبور از بحرانهای مختلف بوده و می‌تواند آینده نظام اسلامی را تضمین کند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بررسی این دو ایده، چنین می‌فرمایند: «سازش با آمریکا مشکلات کشور را حل نمی‌کند، بلکه افزایش خواهد داد؛ مشکلات سیاسی‌ای اگر داشته باشیم، مشکل اقتصادی اگر داشته باشیم؛ مشکلات ما را خودمان باید حل کنیم؛ مشکلات ما را شما جوانها باید حل کنید.» (۱۲/۸/۹۵)
روحیه انقلابی، رمز پیشرفت کشور است
مساله پیشرفت و توسعه کشور و حرکت در مسیر رفع مشکلات جامعه را می‌توان مهمترین اولویت کشور دانست که جهت‌گیری تمامی تلاش‌های مسئولین کشور را تعیین می‌کند. همه فعالیت‌ها در عرصه‌های مختلف، برای آن باید باشد که گره‌ای از مشکلات مردم را بگشاید و یک گام کشور را به اهداف طرحریزی شده نزدیک نماید، وگرنه اقدامی خلاف میثاق ملی و مصالح کشور خواهد بود؛ اما سوق دادن تمامی جهت‌گیری‌های کشور به سوی پیشرفت کشور و تجمیع همه توان‌ها و انرژی‌ها برای تعالی جامعه نیازمند پیش فرض‌ها و الزاماتی است که بدون آن چنین رسالت عظیمی به ثمر نخواهد رسید.
اولین تجربه حاصل آمده در طول چهل و چهار سال ایستادگی، درک عمومی این حقیقت است که پیشرفت کشور و تحقق آرمان‌ها جز به حفظ و تقویت روحیه انقلابی در جامعه ممکن نخواهد بود. انقلابی‌گری یعنی تسلیم وضع موجود نشدن و برای تحقق آرمان‌های بزرگ الهی و انسانی مجاهدت و تلاش کردن و منافع فردی را در راه آرمان‌ها نادیده گرفتن. لذا باید تلاش نمود تا روحیه انقلابی‌گری در کشور به مثابه یک ارزش قلمداد شود، سبک زندگی انقلابی در جامعه تبلیغ گردد و امور اداره کشور در اختیار انقلابیون قرار گیرد!
اعتماد به جوانان
اعتماد به جوانان، دستاورد دیگری است که در طول این سالها اداره کشور به ملت ایران آموخته است. جوانان در این چهل و چهار سال در همه فعالیت‌ها پیشگام بوده‌اند و دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای را برای ملت رقم زده‌اند. از ایستادگی و مبارزه با رژیم پهلوی تا حماسه هشت سال دفاع مقدس، از مجاهدت در عرصه‌های مختلف علمی تا حضور در میدان سازندگی، محرومیت زدایی و تولید دانش بنیان‌ها و ثبت اختراعات و... از مصادیق آشکاری است که با دست توانمند و فکر خلاق جوانان رقم خورده است. جوانان با حضور در عرصه‌های مختلف، توانایی و کارآمدی خود را به اثبات رسانده و کارنامه درخشانی برای خود رقم زده‌اند. از نگاه رهبری «هر چه زمان به پیش می‌رود، امید ملت ایران به نسل جوانِ درس خوانده و بالنده‌اش بیشتر می‌شود. جوانان این ملت در همهٔ میدان‌ها توانسته‌اند برتری‌ها و درخشندگی‌های خود را به اثبات برسانند.» (۲۷/۱۱/۸۷)
فراموش نباید کرد که جوانان به مثابه پیشران و موتور محرک جامعه باید در صحنه‌های مختلف به کار گرفته شوند تا توان جوانی یک ملت در خدمت تحقق آرمان‌هایش قرار گیرد. رهبری معظم انقلاب نیز تلاش دارند تا نمونه‌های فراوانی از کارهای بزرگی که توسط جوانان انجام شده را به مسئولین کشور گوشزد کنند و حاصل فرآیند اعتماد به جوانان را برای ملت نیز رونمایی نمایند. لذا در کلام ایشان، مثال‌های متعددی از این موفقیت‌ها بارها آورده شده است. نمونه بارز این موفقیت میدان تولید علم و فناوری است که معظم‌له تاکید دارند: «هر جا که ما بر ابتکار و استعداد جوانان با انگیزه، مؤمن و مخلص تکیه کردیم و آن‌ها را ارج نهادیم، چشمه‌های جوشان پیشرفت پدیدار شد که پیشرفت‌های هسته‌ای، دارویی، سلول‌های بنیادی، نانوتکنولوژی و برنامه‌های صنعتی دفاعی، نمونه‌های عینی این واقعیت هستند» (۲۳/۲/۹۳)
تبعیت از فصل الخطاب، رمز عبور از بحران‌هاست
در طول این چهار و نیم دهه از عمر انقلاب اسلامی که نظام اسلامی با چالش‌ها و بحرانهای مختلف مواجه بوده است، بدون شک این نقش محوری و کلیدی رهبری معظم انقلاب اسلامی بوده است که عبور سالم و با کمترین هزینه را برای کشور رقم زده است. این جایگاه عظیم که در قامت ولایت فقیه توسط امام عظیم الشان انقلاب به یادگار گذاشته شده است، نقش اساسی خود را بیش از هرچیز در رفع اختلافات و چالشهای داخلی نشان داده و به عنوان فصل الخطاب عمل کرده است. تجربه این سالها حکایت از پذیرش رأی و نظر رهبری به عنوان «فصل الخطاب» دارد.
تبعیت از فصل الخطاب، پایانی است بر هرگونه مناقشه اختلاف افکنی که می‌تواند به ایجاد شکاف و واگرایی جامعه بینجامد. در این میان مردم به جایگاه فصل الخطابی حکیم فرزانه انقلاب اسلامی واقفند و این نخبگان و مسئول نظام اسلامی هستند که بیش از پیش به تمرین تبعیت و پذیرش رأی فصل الخطاب» نیازمندند!
تحقق آرمان‌ها با نقش آفرینی همه ملت اتفاق می افتد
نظام اسلامی را به معنای حقیقی کلمه باید نظام مردم سالاری دینی دانست که در آن مردم همه کاره این کشورند. در این نگاه مردم در عرصه‌های ساختن کشور بازیگر اصلی محسوب شده و علم و توان و استعداد آنهاست که قرار است نظام اسلامی را شکل دهد. نظام سیاسی که مبتنی بر استقلال فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شکل گرفته باشد و هرگونه استیلا و وابستگی به بیگانگان را نفی نماید، بی شک با رویگرداندن به مردم، تلاش خواهد نمود که برای حل معضلات و مشکلات به استعدادهای درونی خویش بنگرد و چنین است که مردم در امور محوریت خواهند یافت. انقلاب اسلامی نیز مبتنی بر این باور، ساختارمند گردیده است.
تحقق آرمان‌ها، نیازمند صبر و ایستادگی است
تحقق آرمان‌ها نیازمند برنامه‌ریزی طولانی مدتی است که باید با صبر و حوصله انقلابی و تدبیر و برنامه‌ریزی همراه باشد. تعجیل و شتابزرگی در تحقق آرمان‌ها نه تنها کمکی به این امر نمی‌کند، بلکه معمولاً نتیجه عکس داده و زمینه‌های سرخوردگی و واگرایی انقلابیون را فراهم خواهد کرد. برنامه‌ریزی در این عرصه نیز نیازمند تدبیر بزرگان و مسئولین ذی‌صلاح است. باید در این مسیر معضلات و مشکلات با نگاه دقیق و کارشناسی شناخته شود و با توجه به ظرفیت‌ها و سرمایه‌های موجود، لازم است گام به گام، دستیابی به اهداف طرحریزی و اجرا شود!
به دشمن نباید اعتماد کرد
چهل و چهار سال عمر پربرکت جمهوری اسلامی با مقاومت و هوشیاری و دفاع در برابر ترفندهایی گذشته است که دشمن برای مقابله با جمهوری اسلامی و براندازی آن طرحریزی کرده است که نمونه آخر آن را در همین چند ماه اخیر اغتشاشی که به بهانه فوت مهسا امینی اتفاق افتاد و چهار ماه کشور را درگیر خود کرد، شاهد بودیم. برنامه‌های پیچ در پیچی که جملگی با شکست مواجه گردیده است. این تاریخ درس‌آموز به خوبی به ملت ایران آموخته است که دشمنان ملت ایران و در رأس آن آمریکا و سه کشور اروپایی به هیچ وجه قابل اعتماد نیست و اعتماد به ایشان جز زیان و خسران دستاوردی به همراه نخواهد داشت. این باور که به دشمن نمی‌توان اعتماد کرد آموزه‌ای قرآنی است که جزو اصول اصلی گفتمان حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب بوده و بارها توسط ایشان گوشزد شده است. کارنامه چهل و چهار ساله مواجهه غرب با جمهوری اسلامی مویدی بر این دکترین می‌باشد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با صراحت اعلام داشته‌اند: «یکی از اصول امام اتکال به کمک الهی، اعتماد به صدق وعدهٔ الهی ودر نقطهٔ مقابل، بی‌اعتمادی به قدرتهای مستکبر و زورگوی جهانی است؛ این یکی از اجزاء مکتب امام است... به دل‌خوش‌کُنَک‌های دشمنان، مستکبران، قدرتهای جهانی، مطلقاً نباید اعتماد کرد؛ این هم در عمل امام، در رفتار امام، در بیانات امام به‌طور کامل مشهود است.» (۱۴/۳/۹۴)
هزینه سازش بیشتر از هزینه مقاومت است
در مقابل دشمنی‌های تمام عیار این چهار و نیم دهه استکبارجهانی، همواره دو تفکر «ایستادگی» و «سازش» در برابر هم قرار داشته‌اند. بر همین اساس، افرادی که تفکرشان برآمده از آموزه‌های اسلامی نیست از «هزینه‌های چالش با مستکبرین» صحبت می‌کنند و «عقلانیت را در این می‌دانند و می‌گویند که چالش با قدرتها هزینه دارد.» (۱۴/۳/۹۶) و نسخهٔ «تسلیم» را برای ملت و نظام اسلامی تجویز می‌کنند. آن‌ها معتقدند «تسلیم شویم تا دشمن علیه ما موذی گری نکند.» (۹/۴/۹۷) اما «نمی‌دانند که هزینهٔ تسلیم شدن به مراتب بیشتر از هزینهٔ مقاومت کردن و ایستادگی کردن است. بله ایستادگی کردن ممکن است هزینه‌ای داشته باشد، امّا دستاوردهای بسیار بزرگی دارد که صدها برابرِ آن هزینه برای ملّتها ارزش دارد؛ امّا تسلیم شدن در مقابل دشمن عنود و لجوج و خبیث، جز لگدمال شدن، جز ذلیل شدن، جز بی‌هویت شدن، هیچ اثری ندارد.» (۹/۴/۹۷).
در این زمینه تجربیات روشنی پیش‌روی ماست. یکی از نمونه‌هایی که امروز ملت‌های دنیا به وضوح دیدند، ماجرای دوشیدن عربستان توسط آمریکا بود؛ عربستانی که بهترین روابط را با آمریکا بین کشورهای منطقه دارد و برنامه‌های خود را کاملاً بر اساس سیاست‌های ایالات متحده تنظیم می‌کند. در این ماجرا، «دولت سعودی برای اینکه با رئیس‌جمهور جدید آمریکا بتواند سازش بکند، مجبور می‌شود بیش از نیمی از ذخایرِ موجودی مالی خودش را در خدمت هدفها و طبق میل آمریکا هزینه کند. این‌ها هزینه نیست؟ سازش هم هزینه دارد.»(۱۴/۳/۹۶) این ماجرا، یکی از مصادیقی است که بر هزینه داشتن سازش گواهی می‌دهد.
از طرف دیگر، چالش و ایستادگی در برابر قدرتها هم طبیعتاً دارای هزینه‌هایی هست اما بر اساس تفکر و اعتقاد اسلامی «چالش اگر عقلائی باشد، چالش اگر منطبق با منطق باشد، اگر با اعتمادبه‌نفس باشد، هزینه‌اش به مراتب کمتر از هزینهٔ سازش است.» (۱۴/۳/۹۶) «ایستادگی کردن ممکن است هزینه‌ای داشته باشد، امّا دستاوردهای بسیار بزرگی دارد که صدها برابرِ آن هزینه برای ملّتها ارزش دارد... این قانون لایتخلّف پروردگار است که فرمود: فَلا تَهِنوا وَ تَدعوا اِلَی السَّلمِ وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ وَ اللهُ مَعَکُم وَ لَن یتِرَکُم اَعمالَکُم؛ سست نشوید، دعوت به سازش با دشمن نکنید، خدای متعال شما را برتر قرار داده است و برتر هستید «وَ لَن یتِرَکُم» -یعنی «لَن ینقُصَکُم» - خدای متعال برای شما کم نمی‌گذارد در مقابل مجاهدتی که انجام داده‌اید، پاداش این مجاهدت را به‌طور کامل به شما خواهد داد.» (۹/۴/۹۷)
دو تفکر «ایستادگی» و «سازش» در عرصهٔ عمل امتحان خود را پس داده‌اند و تجربه نشان داده است که ایستادگی در مسیر حق، به شرط عمل به الزاماتِ این حرکت، قطعاً پیروزی را به ارمغان می‌آورد.
مدیریت جهادی، رمز موفقیت انقلاب اسلامی است
یکی دیگر از تجربیات مهم این چهار و نیم دهه از عمرانقلاب اسلامی، درک این حقیقت است که این مدیریت با الگوی جهادی است که توانسته در شرایط تهدید و تحریم بر مشکلات فائق آمده و بستر شکوفایی نظام اسلامی را فراهم آورد. به واقع هرجا با الگوی مدیریت جهادی پیش رفته‌ایم، شاهد دستاوردهای ارزشمندی شده که حتی دشمنان را به حیرت انداخته است.
واقعیت آن است که مدیریت تکنوکرات‌ها در طول دهه‌های اخیر چیزی جز وابستگی و زمزمه ما نمی‌توانیم» به همراه نداشته است! و حاصل آن بوروکراسی فرسوده و هزینه‌بری است که جز گره بر مشکلات ملت نیفزوده است! به همین خاطر است که رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید دارند: «باید مدیریت جهادی را بر دیوان‌سالاری‌های فرسوده ترجیح بدهیم؛ این یکی از اولویت‌های ما است؛ اصرار بر مدیریت جهادی. مسئولین کشور در قوّهٔ مجریه، در قوّهٔ قضائیه، در بخش‌های مختلف، مدیریت جهادی را دنبال بکنند.» (۴/۶/۹۶)
نظر شما